γράφει ο Στέλιος Ιατρού*
Την Τετάρτη 12 Ιουλίου 2023, στην συνέντευξη Τύπου του Ζελένσκι μετά την πρώτη σύνοδο του Συμβουλίου ΝΑΤΟ-Ουκρανίας στο Βίλνιους, ο Ουκρανός πρόεδρος ρωτήθηκε από Ουκρανή ρεπόρτερ εάν γνωρίζει πότε θα σταλούν αμερικανικοί τακτικοί βαλλιστικοί πύραυλοι ATACMS [MGM-140 Army Tactical Missile Systems, της Lockheed Martin, με βεληνεκές έως 300χλμ.], που μπορούν να εκτοξευτούν από M270 MLRS [Multiple Launch Rocket System].
O Ζελένσκι απάντησε «δεν γνωρίζω», με τον παιχνιδιάρικο τρόπο που θα δείτε στο βίντεο [η ερωταπόκριση μετά το 10:40], ώστε να υπαινιχθεί πως γνωρίζει πολύ καλά.
Η φήμη ήταν πως στο τετ-α-τετ που είχαν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, ο Τζο Μπάιντεν μετέφερε προφορικά στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι πως μέσα στη βδομάδα που διανύουμε, 17-23 Ιουλίου [ή την επόμενη, 24-30 Ιουλίου], το Πεντάγωνο θ’ ανακοινώσει την παραχώρηση των πυραύλων, ειδικά μετά το αυριανό Ramstein Meeting, Τρίτη 18 Ιουνίου. Τους τελευταίους δύο μήνες τα εξοπλιστικά πακέτα ανακοινώνονται ανά δεκαήμερο κατά μέσο όρο, το πολύ ανά δεκατέσσερις ημέρες, οπότε υπολογίστε απ’ το 42ο πακέτο που ήταν στις 7 Ιουλίου 2023.
Γιατί δεν το ανήγγειλε εκεί και τότε; Ο Λευκός Οίκος κατανέμει με μια διαχειριστική μέριμνα το περιεχόμενο των ανακοινώσεων σχετικά με τα πακέτα εξοπλιστικής συνδρομής που παρέχει, ώστε η δημοσιότητα να μην μπουκώσει με τα πάντα όλα μέσα σε μία ανακοίνωση και κατόπιν περάσουν δυο τρεις βδομάδες κι υποχωρήσει το θέμα της Δυτικής συνδρομής προς το Κίεβο από την επικαιρότητα. Δηλαδή, εκείνη τη βδομάδα ήταν η στιγμή για να κυριαρχήσει η είδηση για τις βόμβες διασποράς [155mm Dual-Purpose Conventional Improved Munition, DPICM], και αυτή εκτιμάται πως θα είναι η βδομάδα για τους ATACMS.
Μιας και ανέφερα τις βόμβες διασποράς, η φήμη ήταν πως οι ουκρανικές ΕΔ διέθεταν ήδη μεγάλα αποθέματα επιχώριας παραγωγής από τέτοιες βόμβες, αλλά το Κίεβο αποθαρρυνόταν απ’ την Ουάσιγκτον να τις χρησιμοποιήσει μέχρις ότου διά μιας προτέρας αμερικανικής παραχώρησης θα της παρεχόταν ηχηρά και η πολιτική κάλυψη για να τις ρίξει στις μάχες, επειδή διαφορετικά, εάν δεν ωρίμαζε πρώτα η σκέψη και άνευ αμερικανικής κάλυψης, ορισμένοι απ’ τους αμφίθυμους Δυτικούς εταίρους στο Ukraine Defense Contact Group [Ramstein Group] θα έβρισκαν αφορμή να κάνουν πίσω, ισχυριζόμενοι πως δεν εγκρίνουν τη χρήση τους απ’ το Κίεβο δεσμευόμενοι από τις δικές τους υπογραφές σχετικής συνθήκης για τη μη χρήση τους.
Μάλιστα, ο Ουκρανός Στγος Ολεξάντρ Ταμάσκιι, Διοικητής του επιχειρησιακού-στρατηγικού σχηματισμού «Tavriya», δήλωσε πως ήδη έχουν παραδοθεί αμερικανικές βόμβες διασποράς απ’ το 42ο πακέτο, και μολονότι διευκρίνισε πως δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ακόμα, αναμένεται ν’ αλλάξουν ριζικά, καθώς είπε, τις τύχες των μαχών στα πεδία του πολέμου.
Προτού περάσω στους ATACMS, θα γράψω μερικά ακόμη λόγια, μη εξαντλητικά [με ξέρετε δα], για ορισμένες εξελίξεις και Δυτικές εξοπλιστικές παραχωρήσεις που ήρθαν έκτοτε στη δημοσιότητα η μία μετά την άλλη μέχρι το 14ο Ramstein Meeting που έγινε με τηλεδιάσκεψη την Τρίτη 18 Ιουλίου 2023, σταχυολογώντας, βέβαια.
Πρώτα, το Σάββατο 8 Ιουλίου 2023, όταν ο Ζελένσκι βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη και συναντήθηκε με τον Ερντογάν πριν τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, τότε που ο τελευταίος παρέδωσε τους αιχμάλωτους διοικητές του Αζοφστάλ ως δώρο στον Ουκρανό ομόλογό του, οι δυο ηγέτες οριστικοποίησαν με υπογραφές τους την εγκατάσταση στην Ουκρανία μιας νέας παραγωγικής μονάδας της τουρκικής εταιρείας «Baykar» του Haluk Bayraktar που κατασκευάζει τα γνωστά τουρκικά drones ΤΒ2 που μοσχοπουλιούνται στον Παγκόσμιο Νότο, καθώς καί στην Ουκρανία.
Αυτή η παραγωγική μονάδα είχε ανακοινωθεί απ’ τον Ζελένσκι, θα θυμάστε, ήδη απ’ τις 9 Σεπτεμβρίου 2022, όταν ο Ουκρανός πρόεδρος απένειμε στον Χαλούκ Μπαϊρακτάρ, CEO της «Baykar», το παράσημο του Τάγματος της Τιμής, ο δε Μπαϊρακτάρ έδωσε στον Ζελένσκι μια παραδοσιακή ουκρανική vyshyvanka με κεντημένο πάνω της ένα TB2. Άλλωστε, στην Ουκρανία κατασκευάζονται ήδη κινητήρες για τα τουρκικά UAVs.
Πιστεύετε άραγε πως όταν ολοκληρωθεί η βιομηχανική μονάδα, ή σε ένα τρίμηνο από τώρα που προβλέπεται κάποια φάση ολοκλήρωσης, θα την αφήσει ο Ερντογάν χωρίς αντιαεροπορική / αντιπυραυλική κάλυψη; Δεν θα στείλει εκεί τους S-400 του, προκειμένου να την υπερασπιστεί απ’ τις ρωσικές επιθέσεις;
Μια τέτοια κίνηση εκ μέρους του θορυβωδώς ουδέτερου μέχρι τώρα Ερντογάν θα υπαινισσόταν πως εκείνος έχει ξεγράψει τη Ρωσία, και την τελευταία στιγμή στρέφει ελαφρά το τιμόνι προς τη Δυτική ανάγνωση της υπόθεσης, ενώ συνάμα η παραχώρηση των S-400 θα τον απαλλάξει απ’ το νομικό εμπόδιο που το Κογκρέσο επικαλείται για να εφαρμόζει πάνω στην Τουρκία τις κυρώσεις του Νόμου CAATSA, και να την κρατά αποκλεισμένη απ’ το πρόγραμμα των F-35.
Η υπογραφή αυτή εξελήφθη απ’ το Κρεμλίνο ως κίνηση ενός εχθρού κι όχι ενός εταίρου προς τη Ρωσία, ως επιθετική συμπεριφορά της Άγκυρ— σόρρυ, της Κωνσταντινούπολης ήθελα να πω, ας μην γελιόμαστε, εκεί βρίσκεται ακόμα ο θρόνος των Ρωμαίων Καισάρων που κατέλαβαν οι Οθωμανοί και ο σημερινός τους διάδοχος, και ποτέ τους Ρωμαίοι δεν θα γίνουν οι Μοσχοβίτες, είτε τρίτοι, τέταρτοι, ή δέκατοι πέμπτοι, όποιο τακτικό αριθμητικό κι αν κολλήσουν μπροστά από τη Μόσχα τους που ποτέ της δεν θα γίνει Ρώμη.
Εχθρική κίνηση, γιατί μαζί με την παράδοση των Ουκρανών διοικητών, που αψήφησε τη συνεννόηση με τη Μόσχα πως μέχρι το τέλος του πολέμου δεν θα επέστρεφαν στην Ουκρανία, μια τέτοια επιχειρηματική πρωτοβουλία λειτουργεί ως δήλωση του Ερντογάν πως διαλέγει πλευρά, έχοντας επιτέλους κρίνει πως η Μόσχα θα ηττηθεί, κι εγκαταλείπει πλέον έτσι την καιροσκοπική, εφεκτική του ουδετερότητα. Και φυσικά, όπως έχω ξαναγράψει [βλ. ενδεικτικά εδώ] πίσω απ’ αυτήν τη φαινομενική μόνον και εφήμερη δυτική στροφή κρύβεται η ανάγκη της Τουρκίας για άμεσες ξένες επενδύσεις και εισροή πόρων από τη Δύση.
Αμέσως απάντησε το Κρεμλίνο με χολή και προσβολές κεκαλυμμένες κάτω από υπέρλεπτα φαρμακερά πέπλα, με τους εκπροσώπους του [Ντμίτρι Πεσκόφ, Μαρία Ζαχάροβα] να δηλώνουν πως η Μόσχα δεν είχε αυταπάτες, μα κατανοεί πως η Τουρκία υποτάχθηκε στις απαιτήσεις της Δύσης για τη Σουηδία και την Ουκρανία περιοριζόμενη από τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ, με τον υπαινιγμό να είναι προς τον Ερντογάν πως «εσύ ποτέ σου δεν θα γίνεις ηγέτης υπερδύναμης, κακομοίρη, αφού σε κάνουν ό,τι θέλουν οι Αμερικάνοι, είσαι περιορισμένος από ανώτερες δυνάμεις και βουλήσεις, κι έτσι υποχωρείς υποταγμένος.»
Δεύτερον, το περασμένο Σάββατο, 15 Ιουνίου 2023, βρέθηκε στο Κίεβο όχι απρόσμενα αν και απροειδοποίητα ο Κορεάτης Πρόεδρος Γιουν Σουκ Γεόλ, και συναντήθηκε με τον Ζελένσκι. Ενώ η Κορέα επέμεινε ανοιχτά να μην παράσχει άμεσα εξοπλιστικά στην εμπόλεμη Ουκρανία, όπως της επιβάλλει εσωτερική της συνταγματική δέσμευση, προέβη σε ορισμένες άλλες πράξεις:
(1) έταξε νέα ανθρωπιστική και εφοδιαστική βοήθεια ύψους $150m προς την Ουκρανία, και
(2) συμμετέχοντας στη 2η ημέρα της Συνόδου του Βίλνιους μαζί με άλλους προσκεκλημένους ηγέτες του Ινδοειρηνικού [Αυστραλίας, Ιαπωνίας, Νέας Ζηλανδίας], ο Γιουν συναντήθηκε με τον Πολωνό Πρόεδρο Ντούντα, που το 2022 είχε παραγγείλει απ’ την Κορέα εξοπλιστικά ύψους $14bn [βλ. ενδεικτικά εδώ], και υπέγραψαν επιπλέον νέες πολωνικές παραγγελίες, που έτσι απελευθερώνουν πολωνικά αποθέματα για να σταλούν στην Ουκρανία, σοβιετικά βέβαια, κι έτσι κατώτερων προδιαγραφών απ’ τα νατοϊκά, όμως ξέρουν οι Ουκρανοί τί θα τα κάνουν.
(3) συνάμα, και κρισιμότερα, οι δύο ηγέτες υπέγραψαν συμβάσεις για την παραγωγή κορεατικών όπλων σε πολωνικές βιομηχανικές μονάδες, όπλα που ακολούθως επιτρέπεται να εξαχθούν σε χώρες της ΕΕ κι αλλού, δίχως να εμπίπτουν στην κορεατική συνταγματική απαγόρευση προς εμπολέμους. Ασφαλώς πίσω απ’ την τελευταία αυτή πρωτοβουλία ευελιξίας ανιχνεύεται αμερικανική ενθάρρυνση προς τους δύο προέδρους [με μεσολάβηση δε καί Στόλτενμπεργκ που είχε επισκεφτεί σχετική τη Σεούλ στις 29 Ιανουαρίου 2023] τους δύο τόσο καλούς συμμάχους και εταίρους του σημερινού Λευκού Οίκου, και το γνωρίζουμε απ’ τις πολλές επαφές που είχαν προηγηθεί τους περασμένους μήνες μεταξύ αξιωματούχων των τριών χωρών, φυσικά και στο ανώτατο, προεδρικό επίπεδο.
Τρίτον, η Ταϊβάν, εξαρτημένη για την άμυνά της από τις ΗΠΑ, αποφάσισε πολύ βολικά χρονισμένη την απόσυρση είκοσι τριών συστοιχιών HAWK SAMs, που ακούγεται πως θα περάσουν σε αμερικανικά χέρια, και από κει θα τηλεμεταφερθούν μαγικά στην Ουκρανία, περαιτέρω ενισχύοντας την ουκρανική αεράμυνα, που ό,τι και να της προσφέρεις δεν επαρκεί, γιατί είναι μια αχανής χώρα.
Ακόμα, η Βουλγαρία αποστέλλει πάνω από 100 ΤΟΜΠ/ΤΟΜΑ σοβιετικής τεχνολογίας, σαν τα δικά μας τα «παπάκια» που είχαμε αποστείλει τόοοτε παλαιά εις τας αρχάς του πολέμου. Μάλλον θα χρησιμοποιηθούν γι’ ανταλλακτικά, είναι όμως κι αυτό κάτι.
Το Υπ. Άμυνας του Ηνωμένου Βασιλείου ανακοίνωσε πως έχει εκπαιδεύσει μέχρι τώρα πάνω από 18.000 στελέχη των ουκρανικών ΕΔ, και πως θα παραχωρήσει αμυντικό εξοπλισμό αξίας $65m.
Η Νορβηγία ανακοίνωσε πως θα παραχωρήσει άλλες δυο αντιαεροπορικές συστοιχίες NASAMS [Norwegian Advanced Surface-to-Air Missile System], και πρόσθετη εξοπλιστική συνδρομή στο Κίεβο ύψους $239m, ανεβάζοντας το σύνολο της νορβηγικής βοήθειας στα $960m τους τελευταίους δώδεκα μήνες.
Η Αυστραλία ανακοίνωσε πως θα παραχωρήσει 30 Bushmaster Protected Mobility Vehicles, που είναι ελαφρά τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού. Και δεν είναι καν μέλος του ΝΑΤΟ.
Δεν λησμονούμε τη Γαλλία, που με τουΐτ του Προέδρου Μακρόν ανακοίνωσε πως θα παραχωρήσει έναν άγνωστο αριθμό από πυραύλους κρουζ SCALP-EG [Système de Croisière Autonome à Longue Portée – Emploi Général], που είναι η κάπως καλύτερη εκδοχή των ήδη παραχωρημένων βρετανικών πυραύλων κρουζ Storm Shadow.
Κοντά σ’ αυτά, ανακοινώθηκε ένα πολύ μεγάλο γερμανικό πακέτο, που περιλαμβάνει
● δύο συστοιχίες Patriot, συνολικά τρεις γερμανικές απ’ την αρχή του πολέμου,
● έξι ακόμα αυτοκινούμενα αντιαεροπορικά Gepard,
● πέντε τεθωρακισμένα οχήματα ανώμαλου εδάφους, που δεν ξέρω ακριβώς τί εννοείται μ’ αυτό, αλλ’ ακούγεται χρήσιμο
● ένα τεθωρακισμένο Biber Brückenlegepanzer, που είναι όχημα αναδιπλούμενης γέφυρας,
● ένας μεταφορέας αρμάτων μάχης ΗΧ81
● πέντε τεθωρακισμένα οχήματα ανάκτησης και επισκευής αρμάτων μάχης τύπου BREΜ-1, που είναι κάτι σοβιετικά θηρία που ανασύρουν βαριά άρματα μάχης που έχουν πέσει σε χαντάκια ή έχουν ανατραπεί, και τα ρυμουλκούν
● είκοσι πέντε Leopard 1A5 με τα σχετικά πυρομαχικά τους
● σαράντα τεθωρακισμένα Marder 1A3
● 5.000 καπνογόνα βλήματα
● 20.000 βλήματα πυροβολικού [δηλαδή όσα δαπανώνται σε μια μέρα], και διάφορα άλλα ελάσσονα πολεμοφόδια
Η Ισπανία θα παραχωρήσει ένα κινητό νοσοκομείο εκστρατείας, και ασθενοφόρα για τις μάχες.
Η Ουκρανία και η Σουηδία υπέγραψαν μια συμφωνία συνεργασίας για την προμήθεια αμυντικού εξοπλισμού, εξαρτημάτων, και ανταλλακτικών από σουηδικές επιχειρήσεις όπως η SAAB και άλλες.
Δύο αμερικανικές βιομηχανίες και έξι ευρωπαϊκές οριστικοποίησαν τις συμφωνίες προμήθειας της Ουκρανίας με τρία εκατομμύρια βλήματα πυροβολικού των 155mm μέχρι το τέλος του 2023.
Τέλος, ο Ντμίτρο Κουλέμπα ανακοίνωσε στο Twitter πως η εκπαίδευση των Ουκρανών πιλότων στα F-16 θα ξεκινήσει τον Αύγουστο, εννοώντας πως μέχρι τώρα ήταν θεωρητική και σε προσομοιωτές πτήσης, και πως θα ολοκληρωθεί σε 6-8 μήνες, επομένως, έγραψε, πως τα πρώτα F-16 αναμένονται να φτάσουν τον Μάρτιο του 2024. Οι καλοί αναγνώστες, βέβαια, θα θυμούνται πως η εκπαίδευση έχει ξεκινήσει απ’ το β΄ εξάμηνο του 2022, και το tweet του Κουλέμπα μπορεί να εξυπηρετεί άλλες προτεραιότητες, μην με ρωτάτε, εγώ δεν είμαι άνθρωπος πονηρός και δεν πάει ο νους μου τί, γιατί, και πώς.
Πίσω στα ATACMS που θ’ ανακοινωθούν μέσα στη βδομάδα — παλιά ξέραμε κάθε Τετάρτη, κατόπιν κάθε Πέμπτη, μετά κάθε Παρασκευή, τώρα πια και Τρίτες έχουμε προανακοινώσεις πακέτων, δηλαδή τα προαναγγέλλουν δυο-τρεις μέρες πριν την κανονική ανακοίνωση, γιατί τους προλάβαιναν οι Βρετανοί στη γωνία και τους έκλεβαν τη δόξα μέχρι να τ’ ανακοινώσει το Πεντάγωνο τις Παρασκευές.
Η υπόθεση των ATACMS βρίσκει σύμφωνους τους περισσότερους Ρεπουμπλικάνους της Βουλής, κι έτσι φαίνεται να έχει διακομματική υποστήριξη, αν εξαιρέσουμε κάποιους της τραμπικής γραμμής και κάποιες γνωστές εξαιρέσεις της αριστερής πτέρυγας μέσα στους Δημοκρατικούς που είναι γενικά με τον άνθρωπο.
Για την αποστολή των ATACMS έχει ήδη υπάρξει ψήφισμα της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων, που ελέγχεται από τους Ρεπουμπλικάνους, την Τετάρτη 21η Ιουνίου 2023. Στο ψήφισμα η Βουλή πιέζει τον Λευκό Οίκο και το Πεντάγωνο ν’ αποστείλει άμεσα τους μακρού βεληνεκούς βαλλιστικούς πυραύλους, που η κυβέρνηση επί μακρόν απέφευγε να παραχωρήσει. Παράλληλα, καλεί την κυβέρνηση να παραχωρήσει παρόμοια συστήματα μακρού βεληνεκούς, και να πιέσει τους συμμάχους των ΗΠΑ να πράξουν αναλόγως, διότι ειδάλλως παρατείνεται ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο πρόεδρος της Επιτροπής, Τεξανός βουλευτής Μάικλ ΜακΚόλ, δήλωσε πως «οι ATACMS είναι κρίσιμοι για την επιτυχία της ουκρανικής αντεπίθεσης» εξηγώντας πως «δεν υπάρχει κανένας λόγος να παρέχουμε στην Ουκρανία μόνο τόσα λίγα ώστε να εξακολουθεί να ματώνει αλλ’ όχι αρκετά για να νικήσει. Η κριτική που ασκώ εξαρχής ήταν—εφόσον τους βοηθούμε—είτε θα τα δώσουμε όλα, είτε θα τα παρατήσουμε.» Απ’ τη μεριά του, ο επικεφαλής της ομάδας των Δημοκρατικών στην Επιτροπή, Νεοϋορκέζος βουλευτής Γκρέγκορυ Μηκς, στήριξε το ψήφισμα, λέγοντας πως τάσσεται υπέρ μιας προσπάθειας «ν’ αποσταλούν με σύνεση πυραυλικές δυνατότητες στους ικανότατους Ουκρανούς πολεμιστές.»
Στις 29 Ιουνίου, ο Ουκρανός Ταξχος Κιρίλο Μπουντάνοφ της Υπηρεσίας Πληροφοριών του Στρατού, που θα τον θυμάστε από το βιντεάκι με τίτλο «Τα Σχέδια Αγαπούν τη Σιωπή» [«плани люблять тишу»], είχε πει πως ήδη βρισκόταν κοντά στην απόφαση η Κυβέρνηση Μπάιντεν, έπειτα από ταυτόχρονο δημοσίευμα της Wall Street Journal [«U.S. Considers ATACMS Long-Range Missiles to Bolster Ukraine’s Fight»] που μετέφερε πως η απόφαση είχε εξεταστεί στο ανώτατο επίπεδο, δηλαδή στο Οβάλ Γραφείο, με την σήμανση του κατεπείγοντος για τις επόμενες εβδομάδες· εεε πέρασαν πια οι επόμενες εβδομάδες.
Το Κίεβο ζητούσε καιρό τώρα μακρού βεληνεκούς πυραύλους για να πλήττει στόχους σε βάθος στα ρωσικά μετόπισθεν, καθώς έχω εξηγήσει σε σειρά αναρτήσεων, άρθρων, συζητήσεων στο ραδιόφωνο, και ευτυχώς θα έχετε ακούσει και διαβάσει από σχολιαστές καλύτερους της δικής μου μετριότητας. Όπως έχω γράψει παλαιότερα αλλά και πρόσφατα [βλ. ενδεικτικά εδώ], οι μακρότερου βεληνεκούς πύραυλοι ακριβείας είναι απαραίτητοι για να εξουδετερωθούν στόχοι πίσω απ’ την τριπλή γραμμή άμυνας με το όνομα «Γραμμή Σουροβίκιν» [σύμφωνα με την ανακοίνωση του ρωσικού Υπ. Άμυνας «αναπαύεται» ο Στγος Σεργκέι Σουροβίκιν], όπως ραντάρ, αρχηγεία, αποθήκες πυρομαχικών, δεξαμενές καυσίμων, υποδομές μεταφορών και συγκοινωνιών διαφόρων λογιών κρίσιμες για την ήδη προβληματική ρωσική επιμελητεία [γέφυρες, δρόμοι, σιδηρόδρομοι], αεροδρόμια και βάσεις εκτόξευσης drones, κ.ά..
Ασφαλώς, δεν είναι κρυφό μα λέγεται ανοιχτά πως τέτοιοι πύραυλοι, όπως μέχρι τώρα και οι βρετανικοί κρουζ Storm Shadow και προσεχώς οι γαλλικοί SCALP-EG, θα χρησιμοποιηθούν για να πλήξουν με ακρίβεια στόχους στην Κριμαία, όπως αεροναυτικές και ναυτικές βάσεις, λογουχάρη εκείνη στη Σεβαστούπολη, σε δράσεις με πρακτικό και εξαιρετικά συμβολικό περιεχόμενο, καθώς η Κριμαία είναι το διαμάντι του ιμπεριαλιστικού στέμματος της Νέας Ρωσίας του Πούτιν μετά το 2014.
Τη Δευτέρα 17 Ιουλίου 2023, που η Μόσχα άφησε να εκπνεύσει και η τελευταία παράταση της Συμφωνίας για τα Σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας, είχαμε το δεύτερο περιστατικό πλήγματος στη Γέφυρα του Κερτς, μάλλον με ουκρανικό ανεπάνδρωτο θαλάσσιο σκάφος· η ζημιά δεν ήταν μεγάλη, θα διορθωθεί, αλλ’ ίσως σπουδαιότερο είναι πως υπενθυμίζεται με θόρυβο πως στόχοι τόσο βαθιά πίσω απ’ τις πρώτες γραμμές δεν είναι άπληκτοι. Το προηγούμενο πλήγμα της γέφυρας-καμάρι του Πούτιν, αξίας $4bn, ήταν στις 8 Οκτωβρίου 2022.
Ένα παράδειγμα τέτοιου πλήγματος βάθους είχαμε στις 22 Ιουνίου, όταν χτυπήθηκε η Γέφυρα Τσονγκάρ που ενώνει τη Χερσόνησο της Κριμαίας με την ηπειρωτική Περιφέρεια Χερσώνος, επιχείρηση που ρωσοδιόριστοι αξιωματούχοι της περιφέρειας απέδωσαν σε βρετανικό Storm Shadow. Οφείλω να πω ότι το πλήγμα άφησε έναν ρηχό κρατήρα στο κατάστρωμα της γέφυρας, που δεν θα δυσκολέψει την επιδιόρθωσή της, όμως επαναλαμβάνω πως τέτοια πλήγματα λειτουργούν και στο ψυχολογικό επίπεδο, που δεν είναι μικρή υπόθεση. Επίσης εξοικειώνουν τους χειριστές των νατοϊκών αυτών συστημάτων με τη βέλτιστη χρήση τους.
Δεν γνωρίζουμε πόσους Storm Shadow παραχώρησαν οι Βρετανοί [βλ. εδώ]. Εγώ έμαθα πως μέχρι την ολοκλήρωση της παραχώρησης θα έχουν δοθεί περίπου 350 απ’ τους 700 που διαθέτουν οι βρετανικές ΕΔ. Πρόκειται για τους 350 της export configuration του πυραύλου, και αυτοί μέγιστα έχουν το μισό βεληνεκές [δηλαδή 250χλμ, 155 μίλια] απ’ τους non-export configuration που κράτησαν στ’ αποθέματά τους οι Βρετανοί [500χλμ, 310 μιλίων]. Είναι, όμως, πολύ ακριβείς, οι δε γαλλικοί SCALP-EG εκτοξεύονται καί από αεροσκάφη ή μονάδες επιφανείας θαλάσσης.
Εδώ, όμως, ανεφύη η παγίδα της «Γραμμής Μαζινό». Μ’ αυτό δεν εννοώ τη «Γραμμή Σουροβίκιν», που είναι κάτι πολύ διαφορετικό απ’ το γαλλικό, ακίνητο, χερσαίο μακρό «θωρηκτό», το φυτεμένο στους λόφους του γαλλογερμανικού συνόρου [η «Σουροβίκιν» είναι οχύρωση πεδίου μάχης, Field Fortification, η «Μαζινό» ήταν αλυσίδα μεθοριακών οχυρών, Border Fortress].
Εννοώ την αρχή λειτουργίας του πράγματος και τη λύση που βρέθηκε για την υπέρβασή του: η Γραμμή Μαζινό ήταν ένα πανάκριβο έργο-δεινόσαυρος που εξουδετερώθηκε με την πάμφθηνη υβριδική ευρηματικότητα της παράκαμψής της. Παρόμοια, οι υπερτεχνολογικοί νατοϊκοί πύραυλοι Storm Shadow, SCALP-EG, ATACMS, είναι εξαιρετικοί γιατί είναι ακριβείς σε μακρό βεληνεκές όπου δεν έχεις μάτια, μα για να είναι ακριβείς εξαρτώνται από την δικτύωση των δορυφόρων GPS, που εσχάτως οι εισβολείς και κατακτητές έχουν βρει τρόπους να τους μπλοκάρουν ηλεκτρονικά, οπότε σε τυφλώνουν.
Πρόκειται για έναν μεταβατικής εποχής πόλεμο: οι μεν εισβολείς και κατακτητές πολεμούν με το αμετάβλητο σοβιετικό εγχειρίδιο του 1947, με κατεξοχήν τροποποίηση την εισαγωγή ασύμμετρα υβριδικών τακτικών, όπως η αξιοποίηση του ηλεκτρονικού πολέμου και των κυβερνοεπιθέσεων, μολονότι στο πεδίο η Ρωσία εξακολουθεί να κατεβάζει υλικό πολέμου σοβιετικής εποχής και χιλιάδες άνδρες ριγμένους στην κρεατομηχανή να ρουφήξουν σαν σφουγγάρια πάνω στα κορμιά τους τις σφαίρες του εχθρού, μάλιστα δε με αναλογίες οπλισμού της τσαρικής εποχής, όπως δύο τυφέκια ανά είκοσι δύο άνδρες και ποσοστά στελέχωσης μονάδας από 20% έως 70%. Στο μεταξύ, οι ρωσικές αποθήκες διαθέτουν υψηλή στάθμη πυρομαχικών ληγμένων ημερομηνιών, επικίνδυνων ακόμα και να μετακινηθούν απ’ τη θέση τους στην αποθήκη, πόσο μάλλον να τοποθετηθούν στα κανόνια, ενώ η στάθμη πυρομαχικών νεότερης ηλικίας έχει πέσει, πλησιάζοντας τα ουκρανικά αποθέματα.
Απ’ την άλλη, οι Ουκρανοί κατέβασαν ένα στρατό πολιτών που έγιναν οπλίτες για την άμυνα και κατόπιν αντεπίθεση, ο οποίος συγκροτείται κι εκπαιδεύεται παράλληλα την ίδια στιγμή που πολεμά σε πλήθος διαφορετικών επιχειρήσεων ανάσχεσης, απώθησης, προέλασης, δοκιμής, παραπλάνησης, βολιδοσκόπησης, αξιοποιώντας ταυτόχρονα το ίδιο σοβιετικό εγχειρίδιο των μέσων του 20ού αιώνα, συνάμα δε μεταβαίνουν εκπαιδευόμενοι στην εποχή των νατοϊκών τακτικών σύγχρονου πολέμου του 21ου αιώνα, αξιοποιώντας μέσα τεχνολογίας αιχμής υψηλού κόστους παραγωγής και χαμηλού διεθνώς διαθέσιμου αποθέματος, και κοντά σ’ αυτά δεν λείπουν μέσα απολύτως τετριμμένα, όπως πάμφθηνα drones-παιχνιδάκια, που έχουν πλημμυρίσει τον ουκρανικό ουρανό και με τις κάμερές τους διασφαλίζουν την κατόπτευση πεδίου για τις μονάδες του ουκρανικού πυροβολικού, οι οποίες εντοπίζουν και πλήττουν τις ρωσικές μονάδες πυροβολικού, προκειμένου να καθαρίσουν το τοπίο, κι έπειτα να σταλούν τα ειδικά τεθωρακισμένα ναρκαλίευσης/εξουδετέρωσης ναρκών, διότι αυτά τα οχήματα κινούνται τόσο αργά ανοίγοντας δρόμο μέσα απ’ τα ναρκοπέδια, απλά ανατινάζοντας τις νάρκες μπροστά τους, ώστε καθίστανται εύκολοι στόχοι στις killing zones του ρωσικού πυροβολικού, εάν δεν το έχεις εξουδετερώσει πρώτα. Γι’ αυτό και οι αργοί ρυθμοί προέλασης. Όμως προσεχώς τούτο θ’ ανατραπεί, όταν θ’ αρχίσουν να καταφθάνουν περισσότερα τέτοια οχήματα [βασικά είναι Leopard με κάτι πελώριους, βαρείς τροχούς μπροστά τους που πατάνε τις νάρκες και κείνες σκάνε], καθώς μέχρι τώρα έχει παραδοθεί μόλις το 15% των υπολογισμένων οχημάτων που θ’ απαιτηθούν.
Επιστρέφω, και πάλι, στους ATACMS. Το Πεντάγωνο απέφευγε να τους παραχωρήσει για τρεις λόγους.
Πρώτον, διότι προβληματιζόταν μην εισέλθει το Κίεβο στον πειρασμό να τους χρησιμοποιήσει σε στόχους στη ρωσική επικράτεια, όπως έχει συμβεί με drones που έπληξαν αεροδρόμια, δεξαμενές καυσίμων, διυλιστήρια, βάσεις ρωσικών drones, κ.ά. Εδώ επικαλούνταν οι Δυτικοί σχολιαστές το επιχείρημα να μην θεωρηθεί η παραχώρηση μακρού βεληνεκούς βαλλιστικών πυραύλων ως αφορμή για ρωσική κλιμάκωση, όμως μετά τη Νόβα Καχόβκα αυτός ο συλλογισμός έχει καταστεί ανίσχυρος.
Δεύτερον, οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν πολλούς ATACMS, περίπου χίλιους, όσους τέλος πάντων θα επέτρεπαν στην ηγεσία του Πενταγώνου και στο Κογκρέσο, που εγκρίνει τα εξοπλιστικά, να αισθάνονται άνετα, και προτιμούν να τους διατηρούν στ’ αποθέματά τους για μελλοντικές προκλήσεις από ισοδύναμο αντίπαλο [a peer conflict].
Η Lockheed Martin έχει κατασκευάσει συνολικά 4.000 ATACMS την τελευταία εικοσαετία, σύμφωνα με άρθρο του Politico. Ένας αριθμός απ’ αυτούς έχει πωληθεί σε συμμάχους για τα δικά τους MLRS [Ελλάδα, Κατάρ, Μπαχρέιν, Ν. Κορέα, Πολωνία, Ρουμανία, και Τουρκία, μεταξύ άλλων]. Ένας άλλος αριθμός, περίπου εξακόσιοι, έχουν χρησιμοποιηθεί σε αμερικανικές επιχειρήσεις, όπως στον Πόλεμο του Περσικού Κόλπου και τον Πόλεμο του Ιράκ. Άλλοι έχουν αποσυρθεί λόγω ημερομηνίας λήξης, και άλλοι έχουν χρησιμοποιηθεί σε γυμνάσια. Υπολογίζεται πως οι ΗΠΑ διατηρούν μια στάθμη χιλίων ATACMS μέχρι το 2024 η Lockheed Martin να παράξει σε μεγάλους αριθμούς τον διάδοχο πύραυλο Precision Strike Missile (PrSM), βεληνεκούς 499χλμ, εγγύς ή ελαφρά πάνω από το όριο βεληνεκούς των βαλλιστικών πυραύλων εδάφους και κρουζ που οι ΗΠΑ είχαν συνυπογράψει με τη Ρωσία το 2019 [Intermediate-Range Nuclear Forces Treaty, INF], συμφωνία που σήμερα πια δεν βρίσκεται σε ισχύ.
Πρόσφατα, στα τέλη Ιουνίου, ερωτήθηκε στην καθημερινή ενημέρωση των συντακτών στο Πεντάγωνο ο εκπρ. Τύπου Ταξχος Πατ Ράιντερ εάν αυτή είναι η βασική αιτία της αμερικανικής απροθυμίας εξάντλησης των αποθεμάτων ATACMS μέχρι το 2024 που θα τ’ αναπληρώσει. Ο Ράιντερ υπεξέφυγε απαντώντας: «we’re going to constantly look at a variety of capabilities based on what Ukraine’s most urgent needs are . . . we’ll just continue to keep that dialogue open.» [μτφρ. Θα εξετάζουμε διαρκώς μια σειρά από δυνατότητες βάσει του ποιές είναι οι πιο επείγουσες ανάγκες της Ουκρανίας . . . θα συνεχίσουμε απλά να κρατούμε ανοιχτή αυτή τη συζήτηση.]
Σε κάθε περίπτωση, αναμένουμε, μέσα στη βδομάδα ένα νέο εξοπλιστικό πακέτο ν’ ανακοινωθεί, το 43ο, μέσα στο οποίο θα φιγουράρουν οι ATACMS. Μπορεί να μετατεθεί για την επόμενη βδομάδα; Έχει ξανασυμβεί με άλλα οπλικά συστήματα, όμως πλησιάζει η ώρα.
Τέλος, συνομιλώντας με τον Αμερικανό ομολογό του Στγο Μαρκ Μίλι, ο Ουκρανός Α/ΓΕΕΘΑ Στγος Βαλέρι Ζαλούζνι δήλωσε πως οι ουκρανικές ΕΔ έχουν κατορθώσει να πάρουν τη στρατηγική πρωτοβουλία επιχειρήσεων απ’ τις ρωσικές δυνάμεις εισβολής και κατοχής, παρά τις καθυστερήσεις και την ολιγοήμερη ανάπαυλα, για την οποία μίλησε καί ο Ζελένσκι, οι δε New York Times έγραψαν πως στις πρώτες δύο εβδομάδες της ουκρανικής επίθεσης των τελευταίων δύο μηνών οι ουκρανικές ΕΔ απώλεσαν το 20% των τεχνικών τους μέσων. Πώωω πώωω! Μάλλον χάθηκε ο πόλεμος, σωστά; Λάθος! Αφήνω στην άκρη την απαρίθμηση ιστορικών παραδειγμάτων από συμμαχικές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν με μεγάλες απώλειες και κατέληξαν στην πτώση του Γ΄ Ράιχ, και θα υπενθυμίσω απλά την εξής αρχή:
«Ever tried. Ever failed. No matter. Try again. Fail again. Fail better.» [Πάντοτε προσπαθούσες. Πάντοτε αποτύγχανες. Δεν πειράζει. Προσπάθησε ξανά. Απότυχε ξανά. Απότυχε πιο καλά.]
—Samuel Beckett, «Worstward Ho!» (1983)
*Ο Στέλιος Ιατρού είναι ιστορικός και γεωπολιτικός ερευνητής